23:00 – Vandaag heb ik in een vier vragen-uitwerking van Byron Katie onderzocht waarom ik geloof dat ik – op administratief, financieel en zakelijk vlak – persoonlijk verantwoordelijk voor mijn zusje (32) ben – zie ook dit bericht. Hieronder volgen een aantal inzichten uit de uitwerking.
Verantwoordelijkheid nemen is een controlemechanisme
Ik heb vanuit angst de verantwoordelijkheid – op administratief, financieel en zakelijk vlak – op mij genomen zodat ik waardering van haar krijg. Hiermee heb ik mijzelf kwetsbaar en afhankelijk van haar gemaakt. Als er namelijk iets ‘fout’ is gegaan voel ik mij persoonlijk verantwoordelijk → ik heb gefaald, had ik maar beter en meer mijn best moeten doen. Verantwoordelijkheid nemen is dus een controlemechanisme, waarbij ik waardering of afwijzing en identiteit ontleen aan mijn verantwoordelijk voelen/zijn voor haar.
Verder heb ik geen vertrouwen in mijn zusje en in mijzelf. Ik geloof dat ik de situatie én haar moet controleren vanuit angst om te zorgen dat er niets mis/verkeerd gaat – alsof mijn zusje (helemaal) niks kan. Daar doe ik haar en mijzelf enorm tekort mee, afgezien het feit dat er in werkelijkheid niets op het spel staat.
Het geloof in persoonlijke verantwoordelijkheid is een enorm last
Zolang ik blijf geloven dat ik verantwoordelijk ben voor een ontstane situatie of nieuwe omstandigheden, blijf ik de overtuiging bevestigen dat ik een vrije wil heb en rekenschap moet geven voor het gevolg. Kortom, dat ik zowel in positief als negatief opzicht afgerekend kan worden op het ‘resultaat’. En dat de ontstane situatie of nieuwe omstandigheden werkelijk iets over mij zeggen en dat ik daar dus een identiteit, een zelfbeeld, eigenwaarde en een gevoel van zelf aan ontleen.
Zolang ik mij ergens persoonlijk verantwoordelijk voor voel geloof en bevestig ik:
- Dat ik een vrije wil heb en dat ik onafhankelijk en autonoom bepaal welke keuzes ik in het Leven maak.
- Dat ik kan én moet controleren welk gedrag ik vertoon en ‘wat eruit mij komt’ met het doel meer waardering van anderen te krijgen, of de kans op ‘de schuld krijgen’ te verkleinen.
- Dat ik ook maar enige invloed heb op mijn gedrag en ‘dat wat er uit mij komt’.
- Dat ik d.m.v. controleren en anticiperen het resultaat en dus de mate van waardering of schuld (richting mij) kan beïnvloeden.
- Dat er zoiets bestaat als ‘goed’ en ‘fout’.
- Dat ik afgerekend en veroordeeld kan worden op een ontstane situatie, nieuwe omstandigheden of resultaat, en dat die afrekening of veroordeling iets zegt over wie ik werkelijk ben.
De mate waarin ik mij persoonlijk verantwoordelijk voel voor ‘dingen’ bepaalt in grote mate of ik ervan kan leren. Als ik mij ergens heel verantwoordelijk voor voel, dan zal ik waarschijnlijk proberen om met alles wat ik in mij heb te voorkomen dat het fout gaat, dan wel proberen een goed resultaat te behalen. Bij een sterk verantwoordelijkheidsgevoel ontleen ik veel identiteit, zelfbeeld, eigenwaarde en een gevoel van zelf aan het ‘behaalde’ resultaat. En dat zit nou juist in de weg als je op een makkelijke manier nieuwe dingen wilt leren.
Er is iets mis/verkeerd met de wereld → er is iets mis/verkeerd met mij
In het contact met mijn zusje bedenk ik continue dingen die er mogelijk mis/verkeerd kunnen gaan, wat een projectie is van mijn eigen zelfbeeld: er is iets mis/verkeerd aan mij. Via het afweermechanisme ‘valse hoop’ probeer ik de projectie te ‘corrigeren’ en ‘recht te zetten’. Dezelfde projectie is van toepassing op toekomstige dingen die in de ‘buitenwereld’ mis/verkeerd kunnen gaan. Mijn hersenen zijn ontzettend goed in het bedenken van doemscenario’s om daar vervolgens weer op te anticiperen met allerlei ‘oplossingen’ die ik tot uitvoer wil brengen – om zo mogelijke problemen te voorkomen. Het is een eindeloos verhaal.
Het enige doel is het controleren zelf
Conclusie: het hele ‘ik-voel-mij-verantwoordelijk-voor-mijn-zusje-verhaal’ is in essentie een controlemechanisme gebaseerd op de ‘primaire afweer’-overtuigingen ‘ik ben niet goed (genoeg)’, ‘ik ben niet belangrijk’ en ‘ik doe er niet toe’. Door middel van het nemen van verantwoordelijkheid (= ‘valse hoop’-strategie) probeer ik alsnog waardering van mijn zusje en mijn moeder te krijgen, alhoewel dat een drogreden is. Het is een onzichtbare worst die ik mijzelf altijd heb voorgehouden, waarbij ik totaal niet lette op de enorme hoeveelheid waardering en liefde die mijn zusje mij gaf zonder dat ik daar maar iets voor hoefde te doen. Ik zocht naar waardering van mijn zusje, terwijl ik het al met bakken over mij heen kreeg. Bizar.
Alle zogenaamde redenen waarop de controlemechanismen van het ego zouden draaien zijn dan ook gelul. Het zijn concepten van het denken die niets met – in dit geval – werkelijke waardering te maken hebben. Het denken ziet namelijk niet als het werkelijke waardering krijgt; het is er blind voor omdat het niet weet wat het is. Het enige wat het denken wil is blijven controleren en het gaat het denken dan ook nooit om wat het zou kunnen opleveren of bereiken. Het enige doel is het controleren zelf. ~ lzv
Verantwoordelijk voelen zusje -> Mijn zusje moet dit en dat doen, want dat is het goed -> valse macht afweer. Klaar 🙂
Die zag ik even over het hoofd 🙂 Het is dus het switchen tussen ‘valse hoop’ en ‘valse macht’ bij mijn zusje. Ik neem verantwoordelijkheid op mij (ooit besloten) om daarmee waardering te krijgen (geloofde ik) = ‘valse hoop’, wat omslaat in ‘valse macht’ als ik niet krijg wat ik denk nodig te hebben (waardering van mijn zusje).
Simpel is het niet is mijn ervaring. De afgelopen twee weken ben ik bezig geweest met een aantal vier vragen-uitwerkingen op persoonlijk gebied (contact tussen mij en een ander die mij enorm raakten/triggerden) en die zijn niet 1, 2, 3 te doorzien. Ik moet ze echt helemaal uitwerken om erachter te komen waarom ik dat gedrag vertoon. Het inzicht is altijd min of meer hetzelfde (‘valse macht’ en/of ‘valse hoop’) wat ik van tevoren ook wel zag/wist, maar een volledige uitwerking blijft noodzakelijk merk ik.
Ik hoop dat ik mij nu wat meer kan richten op het onderzoeken van de werking van systemen in mijzelf 🙂
Ik heb een beetje het idee dat je de 4-vragen weer aan het misbruiken bent. Je probeert ze kennelijk te gebruiken om je gedrag te verklaren. Dat is niet mogelijk namelijk. Het zijn misschien rationele verhalen, maar ze komen uit jou op basis van jou overtuigingen hoe de wereld en verlichting zou werken. (zoals: een verlicht iemand heeft geen behoefte aan waardering)
Je gaat dan als je niet goed oplet van de ene afweer naar de ander, constant switchen tussen afweren:
– Ik voel mij verantwoordelijk voor mijn zusje -> ik doe dit voor waardering -> ik heb geen waardering nodig/ ik heb niks nodig.
Van “valse macht” ga je naar “ontkenning van behoefte”.
– Als ik de 4 vragen doe en mijn gedrag begrijp komt het goed -> valse hoop afweer.
– Als ik de 4 vragen doe en het inzicht krijg komt het goed -> valse hoop afweer.
– Als ik weet waarom ik bepaald gedrag vertoon, kan ik mijn gedrag veranderen. Als ik mijn gedrag verander zal ik juist handelen en komt alles goed -> valse hoop afweer.
– Ik kan nu niet juist handelen -> primaire afweer
– Ik weet nu niet hoe ik juist moet handelen -> primaire afweer
Nu onderzoek je het vanuit een verantwoordelijkheidsgevoel. Maar je zou het ook kunnen benaderen vanuit de oorspronkelijke context van Byron Katie. Welke gedachte veroorzaakt stress. In jou geval is dat: “als ik mijn zusje niet help met haar leven dan gaat het waarschijnlijk niet goed komen/zal er iets mis gaan/zal ze niet de juiste keuzes maken”. -> Is dat waar ? Zoiets.
Of “ik moet mij verantwoordelijk voelen voor mijn zusje want anders ben ik geen goed persoon”
Als je die uitwerkt krijg je geen verklaring voor je gedrag, alleen het inzicht dat de gedachte (afweer) niet waar is.
Waarom vertoon je een bepaald gedrag in de context van dit verhaal ? -> Omdat je in een afweer zit en je handelt vanuit een afweer.
Dus waarom zit je in een afweer ? Wat is het doel van die afweer ? en het doel van het handelen vanuit die afweer ?
Reactie op het eerste gedeelte:
Volgens mij valt dat wel mee 🙂 Ik ben mij bewust van die neiging, maar ik hecht geen waarde aan de de uitkomst van een vier vragen-uitwerking. Als je de conclusie van dit bericht leest zie je dat ik eigenlijk hetzelfde zeg als jij: het enige doel (van het gedrag/afweermechanisme) is het controleren zelf. Het gaat helemaal nergens over, omdat ik de conclusie heb getrokken dat het denken/het ego datgene waar het naar op zoek is a) niet eens kan zien als het hem pal voor zijn neus gegeven wordt (bijvoorbeeld waardering) en b) het sowieso door blijft gaan met het gedrag en controleren. Kortom, dat wat ik denk dat het gedrag mij oplevert heb ik altijd onbewust als verklaring/excuus gebruikt voor mijn gedrag maar het maakt geen reet uit, want feitelijk ben ik er niet eens naar op zoek. Het gaat om het controleren zelf en de identiteit, eigenwaarde, gevoel van zelf en zelfbeeld die ik daaraan ontleen.
Maar… de bewustwording waarom ik bepaald gedrag vertoon (wat het mij oplevert) is wel de sleutel tot het doorzien van een afweermechanisme. De ervaring die ik heb is dat ik specifiek bewust moet worden van waarom ik bepaald gedrag vertoon voordat de druk/drang wegvalt en ik een keuze heb om ander gedrag te vertonen. Niet eerder. Die sleutel is (bijna) altijd heel specifiek en precies, zelfs een synoniem hoeft bijvoorbeeld niet als sleutel te werken heb ik gemerkt. Het moet soms net precies dat ene (werk)woord zijn voordat er ‘ruimte in mijzelf’ ontstaat. Heel bizar.
Reactie op het tweede gedeelte:
Als ik zo vrij mag zijn om alles bij elkaar te groeperen en daarop te antwoorden, dan zou ik zeggen dat het doel van zelfonderzoek is telkens terugkeren naar én verblijven in een staat van Zijn. Dat is het enige waar het om draait. De wereld van de woorden en het denken doen er niet toe. Mocht ik er toch in belanden door een reactie van het emotionele brein zoals bij mijn zusje of de vrouw voor wie ik op dit moment een website bouw, dan moet ik zelfonderzoek doen naar dat specifieke voorval.
Samenvattend:
– Er is niets.
– Er is geen probleem.
– Elke verklaring, reden of begrijpen met het denken is betekenisloos en nutteloos –> heeft geen enkele waarde buiten mijzelf.
Bedankt voor de feedback op het formuleren van een te onderzoeken stelling/overtuiging. Tijdens het ‘omkeren’ kwam ik er achter dat ik mijn eigen stelling inderdaad niet zo handig geformuleerd had, haha. Ik zal daar beter opletten 🙂